Uzamış Yas Bozukluğu tanı ölçütlerinin uluslararası düzeyde geçerliliğini doğrulamak amacıyla Türkiye’nin de içinde bulunduğu beş ülkeden araştırmacılar çok merkezli bir çalışma gerçekleştirdi. Türkiye’yi Üsküdar Üniversitesi araştırmacıları temsil etti. Makalenin yazarlarının ortasında Psikoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Asil Öz Doğru, “Uluslararası bu ölçme aracı, kültürlerarası bağlamda yas sürecini daha iyi anlamak ve ölçmek için araştırmacılar ve uzmanlar tarafından kullanılabilecek yararlı bir araç olarak değerlendirilebilir” dedi. Sözlerini kullandı.
Uzamış Yas Bozukluğu, Dünya Sağlık Örgütü’nün Uluslararası Hastalık Sınıflandırması’na ve Amerikan Psikiyatri Birliği’nin Mental Bozuklukların Teşhis ve İstatistik El Kitabına en son güncellemelere eklenen yeni bir ruhsal bozukluktur. Bu bozukluğa sahip kişiler, kayıptan sonra en az altı ay boyunca ölen kişi için şiddetli duygusal acı, çeşitli yas tepkileri ve kalıcı ve yaygın bir özlem ve meşguliyet yaşarlar.
Uzamış Yas Bozukluğu tanı ölçütlerinin uluslararası düzeyde geçerliliğini doğrulamak amacıyla Türkiye’nin de içinde bulunduğu beş ülkeden araştırmacılar çok merkezli bir çalışma gerçekleştirdi. Türkiye’yi Üsküdar Üniversitesi araştırmacılarının temsil ettiği çalışmada, 24 üniversiteden 31 araştırmacı Türkiye’den 287, toplam 1.393 katılımcı ile online anket gerçekleştirdi.
Çalışma 6 ay ile 10 yıl arasında bir yakınını kaybetmiş kişilerle yapılmıştır.
Etik kuruldan izin alınan çalışma kapsamında katılımcılar, kendileri ve kayıp kişi hakkında bilgi içeren sorularla birlikte bir dizi zihinsel ölçüm aracını yanıtladı. Kaybolan kişinin 6 ay ile 10 yıl önce kaybolan bir aile üyesi veya arkadaş olmasına özen gösterildi. Ölçme araçlarının ortasında İngilizceden Türkçeye beş adımda uyarlanan Uzamış Yas Bozukluğu Ölçeği, Uzamış Yas Ölçeği, Somatik Semptom Ölçeği, Hasta Sağlığı Anketi, Yaygın Anksiyete Bozukluğu Testi ve Uluslararası Travma Anketi yer almaktadır.
Araştırmanın bulguları, saygın bir uluslararası dergi olan Journal of Affective Disorders’ın Nisan sayısında ‘Measurement and Evaluation of Grief in a Large International Sample’ başlıklı makalede yayınlandı.
Bulgular, Uluslararası Uzamış Yas Bozukluğu Ölçeği’nin istikrarlı ve güvenli olduğunu göstermektedir.
Üsküdar Üniversitesi Psikoloji öğretim üyesi Doç. Dr. Asil Özdoğru, araştırma hakkında şu bilgileri paylaştı.
“Uluslararası Travma Konsorsiyumu ve Psi Chi Derneği, Psk işbirliği ile çalışmaları yürüttük. Beyzanur Yalçın koordinatörlüğünde, araştırma kümemizdeki genç araştırmacıların desteğiyle ve ağırlıklı olarak öğrencilerimizin katılımıyla gerçekleştirildi. Çalışmada Ağustos 2019 ile Haziran 2020 tarihleri arasında Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, Güney Kıbrıs Rum kesimi, İran ve Yunanistan’dan veriler toplanmıştır. Toplanan veriler incelendiğinde ABD, İran ve Türkiye kümelerine göre Kıbrıs ve Yunanistan kümelenmesinde olası bozukluk vakalarının daha yaygın olduğu görülmüştür. Bu ve araştırmadaki diğer bulgular, 33 maddeden oluşan Ülkeler Arası Uzamış Yas Bozukluğu Ölçeği’nin öz-dengeli, kültürel açıdan duyarlı, psikometrik açıdan sağlam ve geçerli bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir. Yeni kriterlere göre geliştirilen ve öz bildirime dayalı bu ölçek, artık Türkçe dahil dokuz dilde uygulanabilmektedir. Bu uluslararası ölçüm aracı, kültürlerarası bir bağlamda yas tutma sürecini daha iyi anlamak ve ölçmek için araştırmacılar ve uzmanlar tarafından kullanılabilecek faydalı bir araç olarak değerlendirilebilir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
