Eğer özel bir ilginiz yoksa lemur adı verilen hayvanla ilk kez Madagaskar animasyon filminde tanıştığınıza eminiz. Hayır bunun nedeni bilgisizlik değil. lemurYalnızca bir adaya özgüdür. Ve burası tek doğal yaşam alanı olduğu için bu tür maymunları her yerde görmüyoruz. Farklı olan ise bu canlıların bir adada yaşamalarına rağmen evrimleşerek onlarca farklı türe dönüşmüş olmalarıdır.
Aslında farklı türlerin ortaya çıkması oldukça normaldir. Lemurlar milyonlarca yıldır Dünya üzerinde var olan en eski türlerden biridir. Bu süreç içerisinde bulundukları bölgeye mükemmel bir şekilde uyum sağlamışlar ve kendilerine özgü özellikler geliştirmişlerdir. Çılgın bir hıza sahip olmasına rağmen türleri arasında en zeki canlılardan biri olan lemur hakkında, bazılarını ilk kez duyacağınız farklı hikayeler var. özelliklerHadi daha yakından bakalım.
Lemurların ilginç özellikleri:
- Madagaskar’a özgü bir cins olan lemurlar dünyanın en eski primatlarıdır.
- Lemur’u da göz ardı etmeyin, onlarca farklı türü var.
- Lemurlar Madagaskar ekosisteminin omurgasıdır.
- Lemur dünyasında kadın olmak da kolay değil.
- Zekidirler ve hatta kişilikleri vardır.
- Koro halinde şarkı söylüyorlar!
- Böceklerden kendi ilaçlarını yapıyorlar.
- İnsan dışındaki tek mavi gözlü primat lemurdur.
- Lemurların lanetli canavarlar olduğunu anlatan efsaneler vardır.
- Yakında lemur kalmayacak.
Madagaskar’a özgü bir cins olan lemurlar dünyanın en eski primatlarıdır:
Afrika’nın doğusunda bulunan bir ada olan Madagaskar, lemurların doğal olarak yaşadığı tek yaşam alanıdır. Uzmanlara göre ilk lemurlar, yaklaşık 70 milyon yıl önce Afrika kıtasında ortaya çıktılar. 65 milyon yıl önce Madagaskar adasına taşınıp buraya yerleştiler. Dinozorlarla birlikte yaşamaları onları dünyanın en yaşlı primatları yapıyor.
Lemur’u da göz ardı etmeyin, onlarca farklı türü var:
Milyonlarca yıldır tek bir adada yaşamalarına rağmen lemurlar ilginç bir şekilde evrimleşmişlerdir. Bugün bilinen 112 farklı cinse dönüştüler. En küçüğü sadece 30 gram ağırlığındayken en büyüğü 10 kilograma ulaşabiliyor. Günümüzde farklı bir görünüme bürünen lemur türleri arasında Indri çeşidi öne çıkıyor. Çünkü yapılan çalışmalarda yükünün 85 kilograma kadar ulaştığı görüldü. Yani eski çağlarda bazı lemurlar goril büyüklüğündeydi.
Lemurlar Madagaskar ekosisteminin omurgasıdır:
Bir ekosistemde yaşayan her canlı o sistemin ayrılmaz bir parçasıdır ancak lemurlarda bu durum çok daha farklıdır. Milyonlarca yıldır yaşadıkları Madagaskar kıtasında Lemurlar bugün gördüğümüz iklimin ana yaratıcılarıdır. Öncelikle lemurlar meyve ararken ağaçtan ağaca geçerek polen taşırlar. Daha sonra bu meyveleri yerler ve tohumları sağa sola dağıtırlar. Ayrıca yedikleri tohumları da dışkılarıyla birlikte başka yerlere bırakırlar. Benzersiz bir ekosisteme sahip olun.
Lemur dünyasında kadın olmak da kolay değil:
Doğadaki göğüslü dünyaya baktığımızda genel olarak ataerkil bir toplum düzeninin olduğunu görüyoruz. Lemurlarda ise tam tersi Anaerkil bir toplum yapısı vardır. Dişi lemurlar kendi bölgelerini işaretler, erkeklerden yiyecek çalar, özel bölgelerine giren herkesi kovalar ve fiziksel saldırılar gerçekleştirir. Toplumun merkezinde yer alan kadınlar çoğu zaman güçlü liderler olarak karşımıza çıkıyor.
Zekidirler ve hatta kişilikleri vardır:
Milyonlarca yıldır hayatta kalmayı başaran canlı elbette zekidir ama lemurlar aslında bunu bir adım daha ileriye taşıyor. Lemurlarla çalışan uzmanlar dokunmatik ekranları kullanabileceklerini, Resim listelerini ezberleyebildiklerini, onları doğru sıraya koyabildiklerini ve hatta temel matematiksel hesaplamaları yapabildiklerini gördüler. Bireyin içinde bulunduğu sosyal grup ne kadar büyükse zekası da o kadar artar.
Sosyal biliş testinde farklı bir özellik daha ortaya çıktı. Sözde fare lemuru Bir türün bireyleri çekingen, utangaç, içe dönük vs.dir. Belli kişilik tiplerine sahip oldukları görüldü. Yani insanlara benzer kişilik ve karaktere sahip canlılarla karşı karşıyayız.
Koro halinde şarkı söylüyorlar!
Lemurlar birbirleriyle genellikle hırıltı, miyavlama gibi seslerle iletişim kurarlar. Ancak gruplar halinde temas kurmak gerektiğinde bu canlılar belirli bir ritimde eşzamanlı olarak Kolayca müzik diyebileceğimiz sesler çıkardıkları görüldü. Birbirlerini taklit eden bireylerin çıkardığı bu sesler, grubun koordinasyonunu sağlar.
İlginç olan ise bu kümelerden bazı alışılmadık seslerin ortaya çıkmasıdır. Bir lemur türü kümesini incelerken Gençlerden bazılarının müziğe asenkronize olarak katıldıkları görüldü. Bunun nedeni ise gencin potansiyel cinsel partnerlerini diğerlerinden farklı olduğunu ortaya koyarak etkilemeye çalışmasıdır. Evet evin asi genci gibi.
Böceklerden kendi ilaçlarını yapıyorlar:
Vahşi doğada yaşayan birçok canlı gibi lemurlar da çok sayıda parazite yakalanır ve tedavi edilmezse sonuçları ölümcül olabilir. Lemurlar da bunun farkındadır ve bu nedenle kendi ilaçlarını yaparlar. Lemurlar doğada bulunan kırkayak böceklerini yer çünkü böceğin içerdiği element mide ve bağırsak parazitlerini yok eder. Daha da ilginci, çıyan böceklerini ağızlarıyla çiğniyorlar ve elde ettikleri macun benzeri maddeyi vücutlarına sürüyorlar. Bu sayede dış parazitlere ve diğer böceklere karşı önlem almış olurlar.
İnsan dışındaki tek mavi gözlü primat lemurdur:
Mavi göz rengi memeliler arasında nadirdir, ancak primatlarda bu sayı çok daha azdır, yalnızca ikidir. Bugüne kadar tespit edilen 600’den fazla primat türü arasında Mavi göz rengi yalnızca insanlarda ve Sclater lemurları olarak bilinen bir lemur cinsinde görülmüştür.Mavi göz renginin onları diğer bireyler arasında daha çekici kılıp kılmadığını bilmiyoruz.
Lemurların lanetli canavarlar olduğunu anlatan efsaneler vardır:
Lemur kelimesi, Latince ölülerin kötü ruhu anlamına gelen Lemures kelimesinden türemiştir. Buradan da anlaşılacağı üzere lemurlar yöre halkı tarafından pek sevilmemektedir. özellikle Aye Aye adı verilen bir çeşittir. Efsaneye göre en uzun orta parmağını 360 derece döndürebilen Aye Aye lemur, o parmağıyla sizi işaret ederse lanetlenmişsiniz demektir. Laneti kaldırmanın tek yolu o yaratığı öldürmek. Bir dönem Aye Aye lemurları hem bu nedenle hem de etleri için sistematik olarak öldürülüyordu.
Yakında hiç lemur kalmayacak:
Milyonlarca yıldır Madagaskar adasında huzur içinde yaşayan, hatta adayı yaratan lemurların nesli hızla tükeniyor. Eşit Bazılarının hayatta kalmasının tek nedeni özel hayvanat bahçelerinde korunmaları. Neden diye sorarsanız bizim yüzümüzden. Madagaskar son derece fakir bir ülke olduğu için sistematik olarak ormanları kesiyor ve yeni tarım alanları açıyor. Doğal yaşam alanı orman olan lemurlar da orman olmayınca yok oluyor.
Dünyanın en eski primatlarından biridir ve zekasıyla görenleri büyülemektedir. Lemurların bazılarını ilk kez duyduğunuz ilginç özelliklerinden bahsettik.Umarız lemurlara zarar vermeden ada halkının kalkınması için bir an önce çözüm bulunur.
